80. rocznica największego powstania II wojny światowej

Znaczenie Powstania i operacja „Burza”

​Już podczas konferencji w Teheranie w 1943 r. stało się jasne, że do Polski nie dotrą wojska aliantów zachodnich, lecz ma być „wyzwolona” przez Armię Czerwoną. Kolejne agresywne posunięcia Stalina, (np. zerwanie stosunków dyplomatycznych z Rządem RP na uchodźstwie, kwestionowanie przedwojennej granicy polsko-radzieckiej), czytelnie wskazywały na fatalne skutki takiego rozwiązania. Stawiały pod znakiem zapytania nie tylko zachowanie integralności terytorialnej naszego kraju, lecz również jego polityczną niezależność. Mimo radzieckich zakusów nie mogliśmy liczyć na pomoc ze strony pozostałych członków „wielkiej trójki”. Wtedy absolutnym priorytetem aliantów było utrzymanie ZSRR w szeregach koalicji antyhitlerowskiej.

Wówczas polskie władze przystąpiły do realizacji akcji o kryptonimie „Burza”, której jeden z najistotniejszych elementów stanowiło Powstanie Warszawskie. Operacja polegała na odbijaniu z rąk niemieckich kluczowych placówek – bezpośrednio przed wkroczeniem sowietów. Działania te połączone były z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Akcja została rozpoczęta 4 stycznia 1944 r., kiedy armia radziecka, po przekroczeniu naszej wschodniej granicy, odrzuciła ofertę władz RP dotyczącą współdziałania wojskowego.

Potężna operacja pogrzebana przez zdradę aliantów

​Bazując na strategicznych informacjach o postępie frontu wschodniego, działania ofensywne powstańców były wyliczone na kilka dni starć, w czasie których Armia Krajowa miała samodzielnie wyzwolić zasadniczą część stolicy – tuż przed wejściem wojsk ZSRR.

Gdy wieść o wybuchu walk dotarła do Moskwy, sowieci wstrzymali marsz w kierunku Warszawy. Stalin na ponad dwa miesiące przerwał natarcie swoich wojsk, będących wtedy już pod miastem. Co więcej odmówił samolotom zachodnich aliantów zgody na lądowanie na lotniskach po prawej stronie Wisły, co niemal zupełnie uniemożliwiło pomoc lotniczą ze strony Amerykanów i Brytyjczyków.

Widząc te działania Niemcy przerwali odwrót. Pozwoliło im to też na przegrupowanie się i znaczne wsparcie wojsk stacjonujących w stolicy. W rezultacie Polacy aż przez 63 dni prowadzili walkę z wielokrotnie przeważającymi siłami wroga. Manewr ZSRR osiągnął swój zbrodniczy cel – dano hitlerowcom, na oczach całego świata, zaplecze i czas na zrównanie miasta z ziemią i utopienie we krwi największego powstania II wojny światowej. Po ponad dwóch miesiącach samotnych walk dowództwo AK ogłosiło kapitulację.

Zwycięstwo mimo przegranej

Po upadku Powstania i wkroczeniu na zgliszcza Warszawy sowietów, wojska radzieckie dokończyły dzieło zniszczenia dokonane przez Niemców – wyłapując i mordując ocalałych członków Polskiego Państwa Podziemnego. Zresztą działania takie prowadzone były nie tylko w stolicy, ale też na reszcie zajmowanych terenów.

Mimo tego tragicznego rozstrzygnięcia, wielu historyków nie ma wątpliwości. Gdyby nie Powstanie Warszawskie, nasz kraj zostałby – tak jak wszyscy nasi wschodni sąsiedzi –  bezpośrednio wcielony do ZSRR.

👉👉 W oddziale Muzeum Wojsk Lądowych na Osowej Górze niedawno kręcony był materiał do reportażu TV Trwam o Powstaniu Warszawskim (zdjęcia powyżej).